Režija: Lazar Bodroža
Uloge: Sebastian Cavazza, Stoya, Marusa Mayer,
Piše: Đorđe Bajić
Početkom avgusta 2018. godine stigla je vest da je „Ederlezi Rising“ dobio svoju desetu festivalsku nagradu, ovoga puta u Kranjskoj Gori. Nakon svetske premijere na Festu i potpune dominacije u okviru programa „Srpski film“ („Beogradski pobednik“ za najbolji film, najbolja režija, najbolja muška uloga, najbolja ženska uloga), ova sf-ljubavna priča nastavila je uspešni festivalski život. Van granica Srbije film je prvi put prikazan u okviru 37. izdanja Međunarodnog festivala u Briselu. Festivali i nagrade su se ređali, uključujući nagradu „Cineplexx“ za film s najvećim komercijalnim potencijalom na festivalu Let’s CEE u Austriji, nagradu žirija mladih kritičara na Međunarodnom filmskom festivalu „Zerkalo“ u Rusiji… sve do jubilarne, desete nagrade za najboljeg reditelja u Sloveniji. U čemu je tajna uspeha ovog filma? U najkraćem, reditelj Lazar Bodroža i njegova ekipa dokazali su i pokazali da i u srpskoj kinematografji može nastati naučnofantastični film koji svojim dostignućem prevazilazi okvire lokalnog i regionalnog.
Poznato je da filmova ovog žanra nema mnogo u srpskoj kinematografiji, da se mogu izbrojati na prste jedne ruke. Ederelzi Rising je zanimljiv i važan i zato što se naslanja na tradiciju srpske knjižene naučne fantatike koje je bogatija od filmske. Naime, Dimitrije Vojnov je scenario zasnovao na priči Zorana Neškovića („Predveče se nikako ne može“, iz 1984. godine).Baš kao i priča koja je poslužila kao inspiracija za scenario, Ederlezi Rising u fokus stavlja astronauta Milutina (glumi ga slovenački glumac Sebastijan Kavaca) koji je poslat na međuplanetarnu misiju. Njemu tokom dugog putovanja društvo pravi android Nimani (u tumačenju Stoje, američke glumice srpskih korena) programiran da ispuni svaki njegov hir, uključujući i seksualne fantazije. Kada astronaut odluči da svoju saputnicu oslobodi stega programa koji regulišu njeno ponašanje i podari joj mogućnost vlastog izbora dolazi do neočekivanog preokreta…
Turbulentni odnos između kosmonauta i kiborga prikazan je uz izuzetan vizuelni refirman. Film krase prekrasna fotografija Koste Glušice i zaista odlični specijalni efekti, koji uz vanserijsku scenografiju i kostime doprinose pozitivnom utisku. Naravno, tu je i Džesika Stojadinović Stoja, američka porno zvezda srpskog porekla koja je upravo u ovom filmu ostvarila svoju prvu dramsku rolu. Sebastijan Kavaca je stamen i postojan kao Milutin, kosmonautsko odelo mu odlično pristaje, ali je Stoja ta koja „krade“ svaku scenu u kojoj se pojavi. Uloga „seksi mašine“ kao da je pisana za nju i ona ju je prigrlila bez zadrške, ogolivši se za kameru i fizički i emotivno. Ipak, ako očekujete porno film – bićete duboko razočarani. Glavna glumica je često potpuno obnažena i erotskih scena ima, ali u filmu nema eksploatacijskog zanosa. Sa punim pravom. Scenario Dimitrija Vojnova se usredsređuje na dinamiku odnosa Nimani i Milutina, i ovo je do sada definitivno najintimniji, najličniji tekst koji je naš vodeći filmski scenarista predstavio publici.
Ederlezi Risingje jedan veoma kameran film. Art-house ugođaj je sveprisutan, a od stranih uzora, pored onih očiglednih i neizbežnih (Kjubrikova 2001: Odiseja u svemiru, Skotov Istrebljivač), treba izdvojiti spone između Bodrožinog filma i recentnijeg Meseca (2009), sa kojim deli minimalističku svemirsku postavku. Iako je ton filma, kao i priče, prevashodno ozbiljan, Vojnov je scenario obogatio svojim preoznatljivim humorom, doduše ovoga puta većim delom prikrivenim. Dobar deo omaža u scenariju prepoznaće samo gledaoci koji poseduju znanja o popkulturnoj scenu u Jugoslaviji/Srbiji u poslednjoj četvrtini XX veka. Ovi omaži prikladni su pošto film u svojoj scenografiji baštini brojna soc-realistička rešenja, stvarajući efektan retro-futuristički ugođaj koji u sećanje priziva francuski uticaj, te stripove kao što je serijal „Valerijan i Lorelina“ u kome svemirske letilice pokazuju znakove zapuštenosti i ishabanosti.
Ederlezi Rising u mnogo čemu predstavlja pionirski film u okvirima srpske kinematografije. Budžetski deficit (kompletan film je koštao svega oko 350 hiljada evra) prevaziđen je sa mnogo Bodrožine rediteljske veštine, sve to naglašeno doziranim ali krajnje efektnim i funkcionalnim kompjuterskim efektima. Sjajno stilizovani Ederlezi Rising dobro funkcioniše kao kamerna ljubavno-erotska drama u svemiru. Ovaj film, snimljen je na engleskom jeziku, što ukazuje da je namenjen i tržištima van Srbije i regiona. Imajući u vidu nagrade u inostranstvu, pažnja svetskih filmofila je već privučena. Ovo potvrđuje i činjenica da je film već otkupljen za neka veoma važna svetska tržišta, kao što su Japan, Južna Koreja, Tajvan, Hong Kong i Beneluks. Film će u Severnoj Americi u martu 2019. godine distribuirati kuća Grindsotonekao naslov iz ponude Lionsgate Home Entertainment-a, pe će se Ederlezi Rising naći u društvu filmova kao što su Ex Machina, Nasleđeno zlo i Sudija Dred.
