Piše: Maša Stojiljković
Rijaliti program u Srbiji danas je svakodnevna tema u medijima i svakodnevnim razgovorima sa prijateljima. O rijalitiju pričaju svi uzrasti, ali i ljudi različitih nivoa obrazovanja, materijalnog statusa i profesije.
Neki se bave samo time šta se desilo u rijalitiju, neki posmatraju rijaliti sa socijalnog i psihološkog stanovišta, dok se neki bave brojkama i time koliki prihod rijaliti donosi njegovom tvorcu.
Prvi rijaliti u Srbiji
Da bismo mogli da pričamo o rijalitiju, potrebno je prvo da definišemo šta je rijaliti. Rijaliti-televizija predstavlja televizijski žanr koji nam prikazuje scene iz stvarnog života ljudi odnosno njihove navike, ponašanje, način oblačenja i način života.
Iako mnogi misle da je prvi rijaliti koji se emitovao na ovom prostoru bio Veliki brat, to nije istina.
Prvi rijaliti koji je prikazivan bio je Cirkus Voajer (2001) koji je bio postavljen na Novom Beogradu i u septembru 2001. godine u njega je ušlo šest takmičara koji su bili nepoznati javnosti.
Tri devojke i trojicu momaka kamere su snimale 24 časa tokom osam nedelja, a sve je emitovano na televiziji Košava.
Program je emitovan svaki dan od 23 sata, a gledaoci su mogli pozivom na broj telefona da glasaju za svog favorita u takmičenju. Ovaj rijaliti imao je samo jednu sezonu.
Srpske franšize međunarodnih rijalitija
Nakon pet godina u Srbiju je stigao naširoko poznat Veliki brat (2006) koji je nastao kao verzija međunarodnog rijaliti šoua Veliki brat.
Koncept ovog rijalitija je podrazumevao da su svi takmičari smešteni u kući u kojoj imaju sve što im je potrebno, ali su izolovani od spoljnjeg sveta.
U kući Velikog brata postojala je posebna soba koja se zvala ispovedaonica gde je takmičarima dozvoljeno da razgovaraju sa ljudima iz produkcije.
Tokom 100 dana trajanja rijalitija prikazivano je 45 minuta dnevno programa u prvih pet godina emitovanja, dok je kasnije vreme dnevnog emitovanja povećano na 75 minuta. Veliki brat je emitovan u pet regularnih i pet VIP sezona.
Survajvor (2008) je prvi rijaliti koji je sniman van granica Srbije i on predstvlja srpsku verziju međunarodne rijaliti-takmičarske franšize Survajvor koja je prikazivana 1997. godine.
Do sada je snimljeno šest sezona u Panami, na Filipinima, Kostariki i u Dominikanskoj republici. Takmičari su boravili u nemogućim uslovima za život i pomerali su granice svoje fizičke izdržljivosti i mentalne snage.
Farma (2009) je rijaliti-šou koji je stvorila švedska produkcijska kuća Strix, a srpska verzija je prvi put prikazana 2009. godine.
Na imanje u Lisoviću ušla je grupa poznatih ličnosti koja je bila izolovana od spoljnog sveta. Koncept rijalitija je da takmičari žive na imanju bez struje i tekuće vode i da sami proizvode hranu na imanju.
Rijaliti nastali kod nas
Put ka vatrenom ringu (2010) bio je prvi rijaliti-šou na ovim prostorima koji je okupio vrhunske sportiste koji se bave borilačkim sportovima sa prostora bivše Jugoslavije.
Takmičari su tokom prve nedelje trenirali sa najboljim trenerima iz sveta borilačkih sportova. Nakon završene prve nedelje ostaje njih 16, koji se dele u dva tima, a kasnijim elimininacijama dolazi se do polufinalista.
Pobednik je osvojio svoju kartu za Denver, odnosno priliku da se bori u Americi i postao je prvi Srbin u UFC-u, najjačoj MMA organizaciji.
Foto: printscreen
Krajem 2010. godine na male ekrane stigao je rijaliti-šou Parovi (2010). Grupa takmičara bila je smeštena u „Vili Parova” u kojoj nije bilo televizije, interneta niti bilo kakvog kontakta sa spoljnim svetom, a sve se to prikazuje 24 sata na televiziji i na internetu.
Takmičari su preko dana imali zadatke koje su dobijali od produkcije. Svaki dobro odrađen zadatak donosio bi im neki benefit. U večernjim satima u vilu ulaze voditelji i vode emisije u kojima postavljaju pitanja takmičarima.
Srpski rijaliti-šou Dvor koji je prikazan samo u jednoj sezoni 2011. godine. U rijalitiju je svake nedelje biran kralj, kraljica, nadzornik i dvorska luda, a na dvoru se trgovina obavljala zlatnicima.
Onaj ko sakupi najviše zlatnika biva pobednik, dok drugog pobednika bira publika. Jedina prikazana sezona Dvora trajala je 54 dana.
Rijaliti šou Maldivi počeo je da se prikazuje sredinom 2011. godine na televiziji Hepi, a prvu sezonu činili su ljudi nepoznati široj javnosti. Drugu sezonu su činile i poznate ličnosti, dok je treća sezona prikazivana u drugačijem konceptu.
Osmišljena kao muzički kamp, u rijaliti je ušlo dvadeset četvoro takmičara koji su bili muzički talentovani i koji su se borili da ostvare plasman u muzički šou program Hepi zvezvde.
Maldivi je imao tri sezone, a nasledio ga je rijaliti šou pod nazivom Letnji kamp.
Zadruga (2017) je srpski rijaliti-šou koji je počeo da se prikazuje 2017. godine kada je grupa takmičara ušla u kompleks u Šimanovcima koji je izgrađen samo za potrebe rijalitija. Prikazano je šest sezona čije je emitovanje išlo 24 časa na internetu i televiziji.
U okviru kompleksa postoji i veštačko jezero, prodavnica, kazino, noćni klub, kozmetički salon, bazen, sud, soba sa rehabilitaciju i izolaciju, radionica i farma.
Takmičari imaju nedeljni budžet koji im deli vođa te nedelje po svom nahođenju, a postoji i zalagaonica u koju oni mogu da se daju određene predmete za koje dobijaju novac. Zadruga u proseku traje devet do deset meseci.
Kad se spomene rijaliti, većina ljudi odmah pomisli na gore pobrojane programe. Međutim, po definiciji rijalitija tu spadaju i televizijski formati poput Letećeg starta, Nemoguće misije, 48 sati svadba, Sve za ljubav, Menjam ženu, Moja velika svadba, Prvi kuvar Srbije i mnogi drugi.
Vremenom rijaliti u Srbiji doživeo je promenu u smislu vremena prikazivanja (24 časa emitovanja) i većeg broja učesnika.
Iako je rijaliti jedna vrsta socijalnog eksperiementa u kome se posmatra ponašanje različitih ljudi koji su zajedno 24 časa u ograničenom prostoru, rijaliti u Srbiji je poslednjih godina postao sinonim za nasilje, kako verbalno tako i fizičko.
